Geschiedenis

Een korte schets

Zele werd rond het jaar 800 voor het eerst vermeld toen Karel de Grote het grondgebied schonk aan Sint-Ludgerus, stichter van de abdij van Werden (Essen, Duitsland). De monniken bouwden in de 12de eeuw een proosdij en waarschijnlijk ook een eerste kerk. Een deel van het dorp, het kasteel van de Hoek, de proosdij en de kerk werden in 1452 in brand gestoken tijdens de strijd tussen Gentse opstandelingen en het leger van de Graaf van Vlaanderen. De monniken keerden definitief terug naar Werden. De kerk brandde opnieuw in 1485. Op het einde van de 17de, begin van de 18de eeuw werd dan de barokke Sint-Ludgeruskerk gebouwd: sinds 1942 een beschermd monument en nog altijd een parel in het midden van het marktplein.

Nijverheid

Ooit was Zele een echt textielcentrum en stond het bekend als hét jutecentrum van Vlaanderen. Enkele grote jutefabrieken zorgden voor heel wat werk onder de lokale bewoners. Ook de vlasteelt en de bewerking ervan speelde tot het begin van de 20ste eeuw een belangrijke rol in de gemeente. Het ophalen van het vlasafval, de ‘klodden’, bezorgde de Zelenaars al gauw de spotnaam ‘Kloddezakken’.

De naaldkant was een (huis)nijverheid die voor heel wat gezinnen extra inkomsten verschafte. Deze ambacht kende een bloeiperiode in de 19de eeuw. Begin 20ste eeuw werd deze kantnijverheid bedreigd door de opkomst van de veel goedkopere machinale kant. Toch werd er in 1935 nog gewerkt aan een tafelloper voor koningin Astrid. Vijftien Zeelse dames werkten tien maanden om deze loper te voorzien van naaldkant. Om de techniek van het naaldkanten niet verloren te laten gaan, werd in 1977 De Artistieke School voor Kunstnaaldkant opgericht.

Gemeentewapen en gemeentevlag

De beschrijving van het gemeentewapen klinkt als volgt: “Een schild van goud, beladen met twee rode braken, de heften kruisgewijze geplaatst, en staande op een groen terras”. Het Koninklijk Besluit van 28 oktober 1840 gaf aan de Gemeente Zele de toestemming om het wapen te voeren waarover ze tot die datum beschikte. Op 24 november 1837 had de gemeenteraad daarvoor een verzoek ingediend. Het bezit van het wapen werd bevestigd bij besluit van “De Hooge Raad van Adel” d.d. 20 oktober 1819. Het wapen gaat terug tot een zegel van de parochie waarvan een afdruk uit 1694 bewaard is.

De gemeentevlag bestaat uit drie even lange banen van groen, geel en rood. Ze werd vastgesteld door de gemeenteraad op 20 december 1984 en bekrachtigd bij besluit van de gemeenschapsminister van cultuur op 3 juni 1985.

Folklore

Zele heeft zeven reuzen: Achiel Tas, Cesar, Mon Vlasboer, Pitje Moer, André Bogaert & Melanie en Judocus van den Donk.

Reuzenweetjes

Achiel Tas – woonplaats: aan den Dijk

Héél lang geleden was er een arme houtakker die met zijn vrouw aan de oever van de Schelde leefde. Hoe harder hij werkte, des te armer hij werd. De enige troost die hij had, was dat zijn vrouw hem weldra een kind zou schenken. Op een mooie ochtend in mei zag Achiel het licht. Maar Achiel was niet zoals andere kinderen. Achiel was veel groter dan de kinderen van zijn leeftijd…

Cesar – woonplaats: Huivelde

Reus Cesar is geboren in een klein huisje nabij de Vierwies, waar hij werkte bij de lokale boeren. Deze boeren vroegen vaak raad aan Cesar bij ruzies. Toen er op een dag twee boeren zo’n ruzie maakten om reus Cesar, ging hij weg en keerde nooit meer weer. Nu waakt hij over de parochie Hansevelde-Huivelde-Mespeleir.

Mon Vlasboer – woonplaats: in den Vlaschaard

Mon werd gedoopt op zaterdag 18 november 1989. Een paar maanden eerder vierde men de geboorte van Mon op de 6de Vlaschaardfeesten, waar hij tijdens een optocht, met de fanfare van Heikant op kop, door de Vlaschaard liep. Zijn “meter” Bega uit Wetteren en “peter” Wardje uit Grembergen volgden.

Pitje Moer – woonplaats: aan ’t statiekwartier

Pitje Moer is als het ware de reïncarnatie van Henri van Daele, peter en grootvader van de schrijver Henri van Daele. Hij was herbergier en klompenmaker, maar vooral filosoof.

André Bogaert – woonplaats: Durmen

André Bogaert verbleef als kind vaak aan de rivier de Durme. Daar vond hij later als kunstschilder ook zijn inspiratie voor het schilderen van landschapstaferelen. Hij volgde een opleiding aan de Academie van Dendermonde en aan het Hoger Instituut van Schone Kunsten te Antwerpen. De man, klein van gestalte met grote faam, zou door zijn dorpsgenoten niet vergeten worden.

Melanie en Judocus – woonplaats: den Heikant

Op 1 augustus 1986 was het zover, de reuzen Melanie en Judocus werden geboren en met de passende plechtigheden gedoopt op 15 augustus 1986. Maar reuzen worden vlug volwassen. Het duurde dus niet lang voor ze trouwden. Er werd een “aangifte van huwelijk” opgesteld op 26 juli 1987.